We werken voor de doden en de ongeborenen, citeerde een bevriende schilder diens kunstmentor, die—de mentor—dit waarschijnlijk ook niet zelf verzonnen had, niets is ooit origineel en ik heb geen zin om het te googelen, wat zou dat ons opleveren? Ach ja.
Maar ik schrijf inderdaad voor de ongeborenen, ik schrijf namelijk voor het zeer onwaarschijnlijke geval dat reïncarnatie bestaat.
Ik zie geen reden om in reïncarnatie te geloven. Het lijkt mij dat evolutie en reïncarnatie elkaar uitsluiten, en er zijn talloze redenen om te aanvaarden dat evolutie een waarheid is (een onhandige formulering, maar ik probeer te voorkomen dat ik “in evolutie te geloven” schrijf, want evolutie heeft niemands geloof nodig). Laat me proberen dit zo kort mogelijk uit te leggen.
Voor reïncarnatie heb je een ziel nodig. Geen christelijke ziel, of een ziel zoals dat in enige andere religie wordt benaderd; misschien moeten we het woord zelfs maar laten vallen, maar we zijn nu al zo ver: een ziel in de zin van jouw Zijn, jouw Essentie. Je persoonlijkheid, je Wezen. En hoewel het niet gemakkelijk te bewijzen is dat zoiets niet bestaat, is er vanuit de evolutie, vanuit de biologie gekeken geen enkele noodzaak voor zo’n Essentie. Leven, gedachten, plannen, bewustzijn? Allemaal ingewikkelde en wellicht niet volledig begrepen zaken, maar laat niemand zeggen dat we ze volstrekt niet begrijpen, of zelfs dat we ze nooit kunnen begrijpen. Wij—de wetenschap, de mensheid als geheel—weten een hele hoop over deze complexe fenomenen. En hoewel er nog een lange weg te gaan is, heeft nog nooit iets erop gewezen dat er een aspect aan het (menselijke, biologische) leven is dat niet door middel van de evolutie verklaard kan worden.
Dus is er geen enkele reden om aan te nemen dat er een Ziel, Wezen, Essentie, of iets dergelijks bestaat.
Maar niemand weet ooit alles, ik ben ook maar één brein, een brein dat te veel dingen overdenkt waar het niet slim genoeg voor is. Dus wie weet? Dat er geen reden voor is, betekent niet per se dat het er niet is.
Of eigenlijk betekent het wel dat het er niet is, omdat de evolutie geen overbodige aspecten voortbrengt: ook je verstandskiezen en blinde darm hebben ooit, in een van onze voorouders, ergens voor gediend. Maar we kunnen niet alles weten, uiteindelijk zitten er grenzen aan ons waarnemingsvermogen, ons vermogen te begrijpen, dus… Wie weet?
En dus schrijf ik. Ik schrijf voor mezelf. Ik schrijf voor het waanzinnig onwaarschijnlijke geval dat reïncarnatie bestaat: als ik terugkeer, dan wil ik in elk geval iets interessants te lezen hebben.
~
