Op zondagavond vertelde Rodolfo me over een nieuwe kroeg, of niet echt een nieuwe kroeg, maar een kroeg waar wij nog nooit geweest waren, een kroeg waar we op één of andere mystieke manier van voodoo en spirituele camouflage zelfs nog nooit van gehoord hadden—wij! WIJ! stamgasten van elke sfeervolle bar, ruim geopende avondwinkel en matig interessante stoep van deze stad, ja, zelfs voor sommige viaducten haalden wij onze neuzen niet op.
Ik kwam direct overeind en begon mijn jas aan te trekken, deze fabelachtige nooit-geziene herberg moest ik zien!, maar Rodolfo liet direct alle lucht uit mijn springkussen weglopen met een nonchalant Ze zijn op zondag niet open. Mijn lijf werd op mijn stoel gedumpt als een visnet vol ziekige, magere vangst op het dek van een maar net niet zinkend schip.
Laten we volgende week gaan, zei Rodolfo.
Of morgen, antwoordde ik, We kunnen ook mórgen gaan.
Nee man, ik kan de hele week niet. Zaterdag?
Oké, zei ik teleurgesteld, nu erg ontevreden met het café waar we zaten, Dan gaan we zaterdag wel.
De hele week voelde ik een kriebel in mijn maag, een opstijgend gevoel onder mijn longen als ik aan die onbekende kroeg dacht. Als ik niet zo veel dronk had ik er dorst van gekregen. Ik zat dan bijvoorbeeld bij Het Fort van een borrel te genieten en dacht, Er is een kroeg die ik niet ken! en dan bekroop een benauwdheid mij, de benauwdheid van een jonge liefde of van tentamens die over vijf minuten beginnen. Het was alsof iemand een geneesmiddel tegen dementie of een oplossing voor nadenken had gevonden, en ik was de enige die het wist. Ondraaglijk.
Donderdagavond stuurde ik Rodolfo een berichtje om het adres te vragen van de kroeg zat waar we elkaar zaterdag zouden treffen, We zien elkaar dan daar wel, schreef ik, en zodra hij het adres sms’te pakte ik mijn portemonnee en sigaretten en haastte ik me naar dit onvermoede Shangri-La, dit verborgen Utopia, deze paragon van goddelijke dorstlessendheid. De lantaarnpalen gingen net aan toen ik de deur openduwde, de wereld wilde mijn triomftocht bijschijnen. Ik wachtte een paar minuten op de tram maar toen die vertraagd werd begon ik te lopen, te snelwandelen, ja, misschien zelfs wel te hollen.
Ik kende dit pleintje, ik wandelde hier zo vaak maar die ene deur tussen de wildgroeiende sluier van klimop was me nooit opgevallen. De deur was zwaar en het koperen handvat groen gevlekt. Dit begon al goed.
De bar zelf was vies donker, de onhelderheid van verwaarloosde aquariums. De muren was versierd met de allerhandige rommel die je alleen op een rommelmarkt van ontoerekeningsvatbare nomaden uit de retro-toekomst zou kunnen vinden. Opgezette vogels, zwartgeverfde neonwoorden, ingelijste foto’s van elektrische-stoel-executies, porseleinen poppen in okergele jurkjes, schedels van plastic of onze verste voorouders, een oude atlas als door een bibliofiele of juist bibliofobe vlinderverzamelaar met een spijkerpistool aan de muur genageld (Angola prachtig giftig groen, maar wat is dat land dat Opper-Volta heet?), kleine flesjes gevuld met veelkleurig zand, op een kastje vol goedkope dichtbundels staat een koffertje dat volgegoten is met bandloze horloges en kleine kompassen—alle geven een andere tijd of richting aan en dit is dus een kroeg waar men kan verdwalen en onbezorgd oud kan worden.
Het was als drinken in een van de dozen van Joseph Cornell.
Ik moest even een brok in mijn keel wegslikken, Al die verspilde nachten dat ik niet hier was, en ik baande me een weg door de jongelingen en andere ervaringslozen die onmogelijk in konden zien wat voor geluk ze hadden deze plek gevonden te hebben, terwijl ik door jaren ellende zo murw was geworden en tegelijk zo poreus en tegelijk zo ondoordringbaar dat ik erg mijn best moest doen niet cynisch naar de kroeg te kijken. Als dit een hippe bedoening was, dan was ik maar hip. En ik zou hier nog steeds te vinden zijn nadat het al lang niet meer trendy was. Uiteindelijk vond ik de bar waar nog een kruk vrij was, waar ik niet meer van zou wijken tot de Vier Ruiters me persoonlijk het goede nieuws van het einde van de wereld kwamen brengen.
Ik bestelde een Old Fashioned (zonder kers, alsjeblieft!), stak een peuk op en keek overrompeld door een indringend soort tevredenheid om me heen. Toen ik mijn tweede drankje aanpakte zag ik door het deinende woud van jongelingen Rodolfo verschijnen, hij droeg een junglehelm en hakte lianen en ledematen weg met zijn machete. Hij had een grijns op zijn gezicht en middelvinger sprong omhoog uit de vuist die hij als een revolver naast zijn heup hield. Er kwam net een kruk vrij en Rodolfo ging naast me zitten.
Wat een aars ben jij ook, zei hij terwijl hij mijn Old Fashioned proefde en naar de barvrouw gebaarde, Wat een aars. Ik wist wel dat je niet tot zaterdag zou wachten.
Ik had eigenlijk gedacht, zei ik, Dat jij hier eerder zou zijn dan ik.
Ik heb mijn best gedaan, zei hij.
Moet jij morgen niet werken?
We moeten morgen zoveel, waarom zouden we daar nu al mee bezig zijn?
Rodolfo kreeg zijn drankje en we proostten op de eeuwige nacht.
~
Ik legde deel drie van het Verzameld Werk van Pierre Menard toch maar weer weg omdat ik licht bepakt op reis wilde zijn. Ik bleef maar drie nachten logeren, en ik moest onderweg vier keer overstappen, of vijf, ik hoopte maar dat ik het goed genoteerd had. Het zou dus erg helpen niet te veel bagage mee te hoeven dragen. Negenhonderd pagina’s—nee, dank u…
Maar wat te lezen?
Er was haast bij, dus ik pakte snel twee of drie dunne verhalenbundels waar ik nog niet aan toe was gekomen, en toch ook maar die bloemlezing van Kroatische dadaïsten met de rare titel God en Bog, en de geschiedenis van politieke experimenten van Leonadirae Paad, en ik wilde dat fotoboek van Jean Vigo ook eindelijk wel eens doorbladeren, oh: de Baskische gedichten van Ivézar, natuurlijk, en ik had ook nog geen tijd gehad de essays van Chris Marker te lezen. En… Vloekend holde de trap naar de kelder af om een extra koffer te pakken. Mijn trein ging over twintig minuten.
En toen in het najaar de eerste graven door de aanzwellende vloedlijn opengepeuterd werden, kregen de kinderen door dat het toch niet zo’n goed idee was om lichamen op het strand te begraven. Maar toen – om het mantra van het menselijk project er maar weer eens bij te halen – was het al te laat.
~
En na lange tijd dook ik weer op uit mijn verwarde gedachten en keek naar de reproductie van een middeleeuws schilderij dat boven de bar hing, naast de kast met de vierenveertig flessen whisky, een schilderij waarop Sint Sebastiaan doorboord met pijlen naar de schilder staart, of naar de God die hem niet wil laten sterven maar hem, bange Sebastiaan, als teken of bewijs van zijn zaligheid in leven houdt, hem dwingt in leven te blijven, Sebastiaan loert naar de christelijke god of zijn eigen idee, zijn voorstelling van die god, en zijn blik vervloekt Hem, ja, verafschuwt de god die hem op aarde wil houden. Of is het de blik van aanvaarding, de berusting van de met pijlen geheiligde soldaat die we in de hagiografieën lezen? Een blik van overweldigende paniek, de paniek van het besef dat je, in tegenspraak met de beginselen van de kerk, alleen bent, altijd al alleen bent geweest. Misschien, zeg ik maar omdat ik hem niet tegen wil spreken, Misschien is dat zo, zeg ik, en ik zeg niet hardop dat ik het schilderij opwindend vind, want ik zie opwinding in Sint Sebastiaans blik, seksuele en spirituele en morele en historische lust, ik zie de ongrijpbare erotiek van pijn, lijden, volhouden, de aantrekking van het onvatbare, de pijlen zegenen de heilige, elke pijl die zich niet chirurgisch, nee, zeker niet chirurgisch maar met verblindend geweld in zijn lichaam dringt, elke pijl verhoogt zijn goedheid, zet zijn zaligheid dikker aan, wat hij in zijn leven ook uitgespookt mag hebben, het is hem nu vergeven, nee: het wordt hem nu vergeven, hij hoeft alleen maar deze marteling te doorstaan—zo wordt men tenslotte martelaar. Of is het juist andersom, vraag ik me ineens af, Is het niet uit geweld geboren superioriteit die we hier zien, maar toch een uitsluitend menselijke verrukking die ontstaat en versterkt wordt door ieder van de pijlpunten die – ineens! – Sebastiaans einde zou kunnen betekenen, maar die hem in plaats daarvan stuk voor stuk zeggen, Je leeft nog, je bent nog steeds niet dood, je leeft nog!, de dood komt waarschijnlijk heel gauw maar is er nog niet, de dood is er nog niet!, blijf ademen, gewoon blijven ademen, het is opwinding, de extase, de trance van een man die zich niet dood weet, een man die altijd had gedacht dat hij liever snel om het leven gebracht zou worden dan ook maar een moment pijn te moeten doorstaan, en nu pas beseft (maar hoe zou hij zich dat ook eerder hebben kunnen realiseren?) dat iedere seconde van Zijn immens is, onmetelijker dan het Niet-Zijn dat zich alzijdig uit zal strekken en dat hij daarom niet wil dat de pijn ophoudt, laat de pijn alstublieft voortduren! Zijn Romeinse beulen jagen verbijsterd pijl na pijl door zijn vlees, vragen zich af hoe dit mogelijk is, welke goden deze onbeduidende legionair zo beschermen of zo straffen, ze vragen zich af of dit niet te ver gaat, misschien moeten ze hem maar gewoon onthoofden, maar Sint Sebastiaan smeekt door zijn samengeperste kaken om meer, méér!, Laat dit nooit ophouden, God, duivel, keizer, willekeur, pijn—ja, ik aanbid de pijn, ik leg mijn lot en bestaan in de geklauwde handen van de pijn, want alles is beter dan de leegte…
Sint Sebastiaan hangt aan de muur, voor altijd doorboord, voor altijd nog niet dood.
~
Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal-licentie.
